Աստղաշեն, կամ ինչպես ստեփանակերտցիներն են ասում՝ Դաշպուլաղ (թարգմանաբար նշանակում է քարե աղբյուր): Աստղաշենը Արցախի գյուղերից մեկն է, որը հայտնի է իր աստղաձև քարերով:
Աստղաշեն
Աստղաշեն գյուղը գտնվում է Արցախի Ասկերանի շրջանում: Հայտնի է դարձել իր աստղակերպ բրածոներով, որոնք հայտանբերվել են այդ տարածաշրջանում անցկացվող ուսումնասիրությունների արդյունքում։
Աստղաշենի աստղերի հետ կապված տեղի բնակիչները մի գեղեցիկ առասպել ունեն, որտեղ ասվում է, որ հորդառատ անձրևից առաջացած հեղեղից հետո գետինը լցված է լինում աստղերով՝ ասես անձրևի հետ դրանք երկնքից թափվում են երկրի վրա։
Միլիոնավոր տարիներ առաջ այստեղ է եղել հնագույն Թետիս օվկիանոսը: Ժամանակի ընթացքում՝ երկրակեղևի բարձրացման արդյունքում օվկիանոսը սկսել է հետ քաշվել և գոյացել են ցամաքային տարածքներ։ Օվկիանոսի հսկա բնակիչները ջրային տարածքի փոքրացման հետևանքով սկսել են հարմարվել նոր պայմաններին և, հետևաբար, փոքրացել են։
Հետագայում այդ կենդանիների բրածո մնացորդները կուտակվել են և ծածկվել ցամաքային նստվածքներով։
Աստղաշենի աստղերը
Աստղաշենի հայտնի «աստղերը» ամենևին էլ ծովաստղեր չեն, ինչպես շատերն են կարծում․ փոքրիկ բրածոները ծովաշուշաններ են եղել, որոնք ոչ մի կապ չունեն բույսի հետ։ Սրանք փոքրիկ կենդանիներ են, որոնք միայն արտաքինից են նման ջրաշուշան բույսին։
Աստղակերպ բրածոներից բացի այստեղ հնարավոր է գտնել շատ այլ բրածոներ՝ նումուլիտներ, գաստրոպոդներ (փորոտանիներ), ամոնիտներ (գլխոտանիներ), խեցիներ, կան նաև կլոր քարացուկներ՝ տեսքով նման ծովային ոզնիների, որոնք ապրել են մոտավորապես 150 մլն տարի առաջ։
Աստղերը զարդագործության մեջ
Աստղաշենի աստղերն իրենց ուրույն տեղն են գտել զարդագործության մեջ: Արցախյան ձեռագործ զարդերի բրենդ MonTiru– ի տարատեսակ զրդերում նրանք հիացնում են իրենց չքնաղությամբ:
Աղբյուրներ` armgeo.am, medium.com
